مقدمه :

   زغال سنگ‌ تركيب‌ پيچيده‌اي‌ از مواد شيميايي‌ آلي‌ محتوي‌ كربن‌ هيدروژن‌ به‌ همراه ‌نيتروژن‌ گوگرد به‌ ميزان‌ كم‌ و برخي‌ از عناصر ديگر به‌ ميزان‌ بسيار كم‌ است‌.

در حقيقت‌ زغال سنگ‌ ماده‌اي‌ سياه‌ يا سياه‌ ـ قهوه‌اي‌ و سوخت‌ فسيلي‌ غير متجانسي‌است‌ كه‌ از تغيير شكل‌ بقاياي‌ گياهي‌ تحت‌ شرايط مختلف‌ رطوبت‌ دما فشار و زمان‌ دربين‌ لايه‌هاي‌ رسوبي‌ و سنگها طي‌ دورانهاي‌ گذشته‌ زمين‌شناسي‌ بوجود آمده‌ است‌.بنابراين‌ بسته‌ به‌ شرايط محيط نوع‌ گياه‌ و ميزان‌ تغيير شكل‌ حاصله‌ محصولات‌ توليد شده‌طيف‌ وسيعي‌ دارند و ممكن‌ است‌ شامل‌ موادي‌ مانند اسيد هيوميك‌ پيت‌ ـ ليگنتيك‌ ـساب‌ بيتومينه‌ ـ بيتومينه‌ ـ نيمه‌ انتراسيت‌ ـ انتراسيت‌ و فوق‌ انتراسيت‌ نيز باشد.

در مرحله‌ بيوشيميايي‌ گياهان‌ و مواد آلي‌ در محيط هاي‌ رسوبي‌ براي‌ مدت‌ زمان‌بسيار طولاني‌ انباشته‌ مي‌شوند و با گذشت‌ زمان‌ دستخوش‌ تغييراتي‌ قرار مي‌گيرند.

افزايش‌ دما زمان‌ تشكيل‌ زغال‌ را كوتاه تر مي‌سازد و با افزايش‌ عمق‌ ميزان‌ كربن‌افزايش‌ ولي‌ مواد فرار و رطوبت‌ كاهش‌ مي‌يابد. زغال سنگ‌هايي‌ كه‌ در طول‌ دوره‌هاي‌مختلف‌ زمين‌شناسي‌ تشكيل‌ شده‌ مي‌بايستي‌ از شرايط محيطي‌ مناسبي‌ برخوردار بوده ‌باشند.

زغالسنگ‌ يك‌ ماده‌ الي‌ و محصول‌ محيطهاي‌ رسوبي‌ است‌ كه‌ در مناطق‌ نزديك‌ به‌ سطح‌ دريا بخصوص‌ نقاطي‌ كه‌ از سطح‌ دريا چندان‌ ارتفاعي‌ ندارد تشكيل‌ مي‌شود. ازآنجا كه‌ زغال سنگ‌ منشاء رسوبي‌ دارد غالبأ  در ميان‌ سنگهاي‌ رسوبي‌ به طور متناوب‌ ديده ‌مي‌شود.

بسته‌ به‌ درجه‌ زغال‌ شدگي‌ ميزان‌ رطوبت‌ و خاكستر جرم‌ مخصوص‌ زغال‌ معمولابين‌ 23/ 1 تا 27/1 بر سانتيمتر مكعب‌ متغير است‌ از آنجا كه‌ زغال‌ استخراج‌ شده‌ از معدن‌ معمولا تحت‌ عمليات‌ خردايش‌ قرار نمي‌گيرد لذا از تجزيه‌ و تحليل‌ دانه‌بندي ‌مي‌توان‌ وضعيت‌ واحدهاي‌ مختلف‌ در كارخانه‌ را بطور تقريبي‌ پيش‌بيني‌ كرد به عنوان‌ مثال ‌ميزان‌ مواد ريزتر از 0/5 ميليمتر تعين‌ كننده‌ وضعيت‌ كارخانه‌ فلوتاسيون‌ است‌. طراحي‌خطوط واسطه‌ سنگين‌ و جيگ‌ نيز تا حدودي‌ با اين‌ ابزار قابل‌ پيش‌بيني‌ است‌.

ايران‌ از نظر ذخایر زغال سنگ‌ مقام‌ 35 و از ديدگاه‌ توليد مقام‌ 37 را دارد. حوضه‌زغال سنگ‌ كرمان‌ در قسمت‌ شرقي‌ ايران‌ و در محدوده‌ چين‌ خوردگي‌هاي‌ كرمان‌ ـ يزد واقع‌ شده‌ است‌. معادن‌ اين‌ حوضه‌ به‌ فاصله‌ 50 تا 220 كيلو متري‌ شمال‌ غرب‌ كرمان‌ واقع‌ و از نظر ساختمان‌ زمين‌شناسي‌ جزو ناوديس‌ كرمان‌ ـ مهاباد است‌. زغال هاي‌ كرمان ‌در رسوبات‌ ترياس‌ فوقاني‌ و ژوراسيك‌ مياني‌ و زيرين‌ تشكيل‌ شده‌ است‌. ذخایر زغال سنگ‌ كرمان‌ در نواحي‌ وسيعي‌ گسترده‌اند و به‌ دو بخش‌ مناطق‌ دروني‌ و بيروني‌ناوديس‌ كرمان‌ تقسيم‌ مي‌شوند.

پابدانا ـ دهرود ـ بابگهر ـ داربيد خون‌ ـ باب‌نيزو ـ اسدآباد ـ هجدك‌ ـ اشكلي‌ ـسراپرده‌ ـ خمرود ـ بادامويه‌ ـ هشوني‌ ـ همكار ـ از جمله‌ معادن‌ اصلي‌ اين‌ دو منطقه‌هستند.

بيشترين‌ منطقه‌ زغال‌ خيزي‌ از ديدگاه‌ صنعتي‌ در سه‌ منطقه‌ جنوب‌ شرقي‌ (هجدك‌ـ باب‌نيزو) مركزي‌ (دره‌گر ـ سراپرده‌) و شمال‌ غربي‌ (پابدانا ـ خمرود) قرار گرفته‌ است‌.

رطوبت‌ اين‌ زغال ها در حدود 14/0 تا 5/1 درصد و ميانگين‌ رطوبت‌ آن5‌ /2 درصد ميزان‌ خاكستر متغير بين‌ 2 تا 40 درصد و علت‌ آن‌ وجود مواد رسي‌ بين‌ آنها است‌.سيليس‌ بطور متوسط 42 تا 53 درصد و اكسيد آلومينيوم‌ 20 تا 27 درصد و گوگرد0/1 تا 7/42 درصد و متوسط 0/8 تا 2/5 درصد مي‌باشد.

مهمترين‌ سوخت‌ صنعتي‌ كه‌ موارد استعمال‌ شاياني‌ در اغلب‌ عمليات‌ توليد نيروبرق‌ و بخار و گاز و كارهايي‌ كه‌ انجام‌ آنها بدون‌ گرما ميسر نيست‌ و زغال سنگ‌ است‌.مگر در نقاطي‌ كه‌ گاز طبيعي‌ و نفت‌ بطور وفور و ارزان‌ در دسترس‌ باشد.

اگر چه‌ در ظاهر زغال سنگ‌ يك‌ جسم‌ بسيار عادي‌ و معمولي‌ به‌ نظر مي‌رسد ولي‌تا به حال‌ يك‌ تعريف‌ جامع‌ و كافي‌ كه‌ شامل‌ كليه‌ انواع‌ و اقسام‌ مختلف‌ آن‌ بشود از آن ‌نشده‌ است‌. ولي‌ البته‌ مي‌توان‌ گفت‌ كه‌ زغال سنگ‌ يك‌ جسم‌ معدني‌ سياه‌ يا قهوه‌اي‌ رنگ‌مطبقي‌ است‌ كه‌ از تراكم‌ بقاياي‌ نباتات‌ در موعد گذشته‌ زمين‌شناسي‌ بدست‌ آمده‌ است‌ ومي‌تواند به‌ شكل‌ سوخت‌ و منبع‌ گرما در كوره‌هاي‌ صنعتي‌ و بخاري‌ و... و همچنين‌مي‌تواند بعد از كك‌ شدن‌ بعنوان‌ كك‌ متالوژي‌ جهت‌ احياي‌ سنگ‌ آهن‌ مورد استفاده‌ قرار گيرد.

انواع‌ زغال سنگ هايي‌ كه‌ در زمين‌ يافت‌ و استخراج‌ مي‌شود را مي‌توان‌ به‌ سه‌ دسته‌كلي‌ زير تقسيم‌ كرد:

1 ـ زغالسنگ‌ قهوه‌اي‌ يا لينايت‌

2 ـ زغالسنگ‌ حقيقي‌ يا قيردار

3 ـ زغالسنگ‌ درخشان‌ يا انتراسيت‌

اكتشاف‌ ـ استخراج‌ و شستشوي‌ زغال سنگ‌ در ايران‌ بيشتر به‌ منظور كك‌ متالوژي‌است‌ و به‌ دليل‌ وجود نفت‌ و گاز فراوان‌ اهميت‌ سوختي‌ ندارد. يكي‌ از مهمترين‌ اهداف‌شستشوي‌ زغال‌ بهبود كيفيت‌ زغالسنگ‌ در تهيه‌ كك‌ متالورژي‌ به‌ منظور توليد فولاداست‌.

عمليات‌ فرآوري‌ زغال سنگ‌ مجموعه‌ روشهاي‌ آماده‌ سازي‌ و جدا سازي‌ است‌ كه‌تركيب‌ آن‌ بستگي‌ به‌ خصوصيات‌ فيزيكي‌ و شيميايي‌ كارخانه‌ دارد. بطور كلي‌ با توجه‌ به‌اينكه‌ مواد معدني‌ موجود در طبيعت‌ معمولا يكنواخت‌ و همگن‌ نيستند به‌ كارگيري ‌واحدهاي‌ همگن‌ سازي‌ مواد اوليه‌ در كارخانه‌هاي‌ تغليظ مواد معدني‌ امري‌ ضروري‌ به‌نظر مي‌رسد.

شستن‌ زغال سنگ‌ درصد خاكستر و ناخالصي‌هاي‌ موجود در زغال  سنگ‌ را كم‌ درنتيجه‌ افزايش‌ نسبي‌ درصد كربن‌ كه‌ عنصر اصلي‌ تشكيل‌ زغال سنگ‌ است‌ را به‌ همراه‌ دارد.

وظیفه کارخانه فرآوری زغال سنگ :

   كارخانه‌ زغالشوئي‌ زرند موظف‌ است‌ كه‌ زغال سنگ‌ استخراجي‌ معادن‌ را تحويل‌گرفته‌ و كنسانتره‌اي‌ مطابق‌ با شرايط كيفي‌ تعين‌ شده‌ از طرف‌ کارخانه‌ كك‌ سازي‌ زرند و بخش کک سازی كارخانه ‌ذوب‌ آهن‌ اصفهان‌ توليد نمايد. در اين‌ رابطه‌ معادن‌ نيز موظف‌ هستند كه‌ زغال‌ خود را باشرايط كيفي‌ تعين‌ شده‌ براي‌ كارخانه‌ ارسال‌ نمايد. خاكستر زغال‌ ارسالي‌ از هر معدن ‌بايستي‌ از حد معيني‌ تجاوز نكند تا كنسانتره‌ آن‌ داراي‌ راندمان‌ تعين‌ شده‌ باشد.

زغال‌ ارسالي‌ از معادن‌ ناحيه‌ كرمان‌ به‌ كارخانه‌ جهت‌ تغليظ از دو نوع‌ زغال‌ كك‌شو كه‌ از گروه‌ پابدانا و زغال‌ گازدار از گروه‌ باب‌ نيزو استخراج‌ مي‌شود مي‌باشد كه‌ به‌دليل‌ اختلاف‌ در كيفيت‌ از نظر پلاستومتري‌ ـ كك‌ شوندگي‌ و... اين‌ دو نوع‌ زغال‌ در دومسير كاملا مجزا شسته‌ و به‌ اصفهان‌ منتقل‌ مي‌شوند.

زغال‌ استخراج‌ شده‌ از معادن‌ توسط كاميون‌ به‌ كارخانه‌ حمل‌ و در قسمت‌ پذيرش‌تحويل‌ كارخانه‌ مي‌گردد. قسمت‌ پذيرش‌ زغال‌ شامل‌ ميدان‌ پذيرش‌ ـ بونكرهاي‌ ذخيره‌ وبونكرهاي‌ پذيرش‌ مي‌باشد.

اولين‌ مرحله‌ از عمل‌ تغليظ زغال‌ سرند كردن‌ يا طبقه‌ بندي‌ زغال‌ از نظر ريزي‌ ودرشتي‌ است‌ كه‌ عمل‌ سرند كردن‌ در كارخانه‌ زغالشوئي‌ زرند توسط سرندهاي‌ خودبالانس‌ انجام‌ مي‌شود.

زغال‌ از ميدان‌ پذيرش‌ به‌ بونكرهاي‌ ذخيره‌ فرستاده‌ مي‌شود و از آنجا جهت‌ تغليظ توسط نوار نقاله‌ به‌ ساختمان‌ تغليظ منتقل‌ مي‌شود. در ساختمان‌ تغليظ جهت‌ فرآوري ‌زغال سنگ‌ از سه‌ روش‌:

1 ـ واسطه‌ سنگين‌

2 ـ جيگ‌

3 ـ فلوتاسيون‌

استفاده‌ مي‌شود. كه‌ دو روش‌ اول‌ شامل‌ باطله‌ ـ مياني‌ و كنسانتره‌ و قسمت ‌فلوتاسيون‌ شامل‌ كنسانتره‌ و باطله‌ مي‌باشد.

زغال‌ كنسانتره‌ حاصله‌ از تغليظ در قسمتهاي‌ واسطه‌ سنگين‌ جيگ‌ و فلوتاسيون‌ باهم‌ مخلوط و با رطوبتي‌ در حدود 20 درصد جهت‌ خشك‌ شدن‌ به‌ ساختمان‌ خشك‌ كن‌منتقل‌ مي‌شود.

قسمت‌ خشك‌ كن‌ شامل‌ 5 بارابان‌ كه‌ سه‌ تاي‌ آنها مربوط به‌ خط بابنيزو و دو تاي‌آنها مربوط به‌ خط پابدانا مي‌باشد. سوخت‌ كوره‌هاي‌ خشك‌ كن‌ از مواد مياني‌ كارخانه‌ تعمين‌ مي‌گردد.

زغال‌ خشك‌ شده‌ از خشك‌ كن‌ به‌ سيلوهاي‌ ذخيره‌ كنسانتره‌ و از انجام‌ توسطواگن‌ به‌ كارخانه‌ ذوب‌ آهن‌ اصفهان‌ منتقل‌ مي‌شود.

فصل‌ اول‌: ((ميدان‌ پذيرش‌ وآزمايشگاه‌ زغال‌))

1-1- ميدان‌ پذيرش‌ زغال‌:

  كارخانه‌ زغال شویي‌ زرند بزرگترين‌ كارخانه‌ زغال شویي‌ خاور ميانه‌ با ظرفيت‌ 2ميليون‌ تن‌ در سال‌ و طبق‌ طرح‌ يك‌ ميليون‌ و صد هزار تن‌ كنسانتره‌ خروجي‌ در زميني‌ به‌ابعاد 1 كيلو متر در5 /1 كيلومتر با 25000 متر مربع‌ زير بناي‌ مفيد ساختماني‌ و 600 كيلومتر كابل‌ كشي‌ و 120 كيلومتر لوله‌ كشي‌ با برق‌ مصرفي‌ 11 مگاوات‌ و آب‌ مصرفي‌600 ليتر براي‌ هر تن‌ زغال‌ ورودي‌ به‌ كارخانه‌ مي‌باشد كه‌ عمليات‌ تغليظ زغال‌ را به‌عهده‌ دارد.

خوراك‌ ورودي‌ به‌ كارخانه‌ زغال شویي‌ زرند از 15 منطقه‌ معدني‌ با خصوصيات‌ متفاوت‌ تعمين‌ مي‌شود. در نتيجه‌ همگن‌ سازي‌ خوراك‌ ورودي‌ به‌ كارخانه‌ از اهميت ‌زيادي‌ برخوردار است‌. در صورت‌ فراهم‌ كردن‌ خوراك‌ يكنواخت‌ مي‌توان‌ عمليات‌تغليظ را در شرايط بهينه‌اي‌ تنظيم‌ نمود. بعلاوه‌ مخلوط كردن‌ هوشمندانه‌ دو يا چند نوع‌زغال سنگ‌ از منابع‌ معدني‌ مختلف‌ كه‌ خصوصيات‌ فيزيكي‌ و شيميايي‌ متفاوتي‌ دارند شرايط رسيدن‌ به‌ حداكثر كارآيي‌ توام‌ با ثابت‌ بودن‌ كيفيت‌ محصول‌ را فراهم‌ مي‌سازد.

در چنين‌ شرايطي‌ كارخانه‌ مي‌تواند محصولي‌ با خواص‌ معين‌ توليد كند و همچنين ‌با مخلوط كردن‌ زغال‌هايي‌ با كيفيت‌ پائين‌ با زغال‌هاي‌ مرغوب‌ كارایي‌ را افزايش‌مي‌دهد.

تركيبي‌ از انواع‌ كاميون‌ ـ لودر و نوار نقاله‌ زغال‌ استخراج‌ شده‌ از معادن‌ را به‌ واحدذخيره‌ سازي‌ و همگن‌سازي‌ انتقال‌ مي‌دهند.

فرايند مخلوط كردن‌ زغال‌ در اكثر كارخانه‌هاي‌ تغليظ با اهداف‌:

1 ـ مخلوط كردن‌ دو يا چند نوع‌ زغال‌ براي‌ دستيابي‌ به‌ يك‌ مخلوط با خصوصيت‌مورد نظر

2 ـ مخلوط كردن‌ يك‌ زغال‌ با خاكستر بالا با زغالي‌ با خاكستر پايين‌ به‌ گونه‌اي‌ كه‌مخلوط حاصل‌ قابل‌ تغليظ باشد

3 ـ مخلوط كردن‌ زغال هایي‌ با ابعاد مختلف‌ جهت‌ تهيه‌ مخلوطي‌ با ابعاد مشخص‌ همراه‌ است‌.

بصورت‌ كلي‌ طبق‌ چهار روش‌:

1 ـ معدنكاري‌ يا استخراج‌ كانه‌ از چند جبهه‌ كار در يك‌ معدن‌

2 ـ انبار كردن‌ زغال‌هاي‌ ارسالي‌ توسط كاميون ها در كپه‌هاي‌ ذخيره‌ سازي‌ متفاوت ‌و برداشتن‌ آنها توسط لودر

3 ـ ذخيره‌ سازي‌ زغال‌ به‌ صورت‌ لايه‌ و لايه‌ و برداشت‌ زغال‌ از كليه‌ لايه‌ها به ‌صورت‌ عرضي‌

4 ـ انبار كردن‌ در سيلوي‌ مشخص‌ و سپس‌ تنظيم‌ خروجي‌ هر سيلو بر مبناي‌ سهم‌ توليد هر زغال‌

مي‌توان‌ زغال‌ را مخلوط كرد. در روش‌ دوم‌ مخلوط كردن‌ دقيق‌ نيست‌ و تشخيص ‌نوع‌ زغال‌ مشكل‌ است‌. روش‌ سوم‌ نياز به‌ فضاي‌ زيادي‌ دارد و در روش‌ چهارم‌ كيفيت ‌زغال‌ به‌ آساني‌ كنترل‌ مي‌شود اما روشي‌ پر هزينه‌ است‌.

از آنجائي‌ كه‌ خوراك‌ ورودي‌ به‌ كارخانه‌ زغال شویي‌ زرند از مناطق‌ مختلف‌ حوضه‌ زغالي‌ استان‌ كرمان‌ توليد مي‌شود زغال سنگ هاي‌ ورودي‌ با توجه‌ به‌ خصوصيات ‌فيزيكي‌ و شيميايي‌ به‌ دو گروه‌ پابدانا و بابنيزو تقسيم‌ شده‌اند و براي‌ هر گروه‌ يك‌ واحدهمگن‌ سازي‌ بر پايه‌ دانه‌ بندي‌ و خاكستر زغال‌ دايره‌ شده‌ است‌.

بخش‌ همگن‌ سازي‌ كارخانه‌ زغال شویي‌ زرند شامل‌ يك‌ ميدان‌ پذيرش‌ 8 بونكر پذيرش‌ با ظرفيت‌ اسمي‌ 150 تن‌ كه‌ چهار بونكر براي‌ هر گروه‌ پابدانا و بابنيزو و 20بونكر ذخيره‌ سازي‌ با ظرفيت‌ اسمي‌ 700 تن‌ كه‌ 10 بونكر براي‌ هر گروه‌ پابدانا و بابنيزو مي‌باشد.

زغال‌ ورودي‌ كه‌ توسط كاميون‌ از معدن‌ به‌ كارخانه‌ وارد مي‌شود در بدو ورود از اين‌ زغال‌ نمونه‌ برداري‌ مي‌شود. در كارخانه‌ زغال شویي‌ زرند اين‌ نمونه‌ بوسيله‌ يك‌ بيل ‌از هر كاميون‌ حامل‌ زغال‌ مي‌باشد.

نمونه‌ زغال‌ برداشت‌ شده‌ از هر كاميون‌ بصورت‌ جداگانه‌ آسياب‌ و خرد مي‌شود تاذرات‌ زغال‌ بصورت‌ نسبتأ يكنواخت‌ در آيد. سپس‌ نمونه‌ زغال‌ آسياب‌ شده‌ را درآسياب‌ ديگري‌ خرد مي‌كنند كه‌ به‌ اين‌ عمل‌ اصطلاحأ  شيميايي‌ كردن‌ زغال‌ گويند كه‌ ذرات‌ زغال‌ پس‌ از اين‌ مرحله‌ در حدود 0/5 تا 1 ميليمتر مي‌باشند. هر نمونه‌ زغال‌شيميايي‌ شده‌ را بصورت‌ جداگانه‌ بسته‌بندي‌ و به‌ آزمايشگاه‌ جهت‌ انجام‌ آزمايشات‌مختلف‌ فرستاده‌ مي‌شود.

در آزمايشگاه‌ بر روي‌ زغال‌ آزمايشات‌ خاكستر سنجي‌ ـ درصد مواد فرار ورطوبت‌ سنجي‌ به‌ همراه‌ پلاستومتري‌ زغال‌ انجام‌ مي‌گيرد.

2-1- آزمايشگاه‌ زغال :

   در بخش‌ نمونه‌گيري‌ زغال‌ هر كاميون‌ در قسمت‌ باسكول‌ وزن‌ شده‌ و در ميدان‌ پذيرش‌ تخليه‌ مي‌شود. سپس‌ از زغال‌ تخليه‌ شده‌ در ميدان‌ پذيرش‌توسط بخش‌ سي‌ كيو سي‌ (كنترل‌ كيفي‌) نمونه‌ برداري‌ مي‌شود كه‌ اين‌ نمونه‌ زغال‌ بايد معرف‌ كامل‌ زغال‌ مورد نظر باشد. اين‌ نمونه‌ بصورت‌ علمي‌ بايد از اطراف‌ كپه‌ ـ عمق‌ كپه‌ و سطح‌ كپه‌ زغال‌ برداشته‌ شود.

1-2-1-  نمونه‌ اندازه‌گيري‌ رطوبت‌ زغال‌ :

   معمولا در زغال‌ دو نوع‌ رطوبت‌ وجود دارد يكي‌ رطوبت‌ خارجي‌ كه‌ در سطح ‌زغال‌ وجود دارد و بسته‌ به‌ سطح‌ زغال‌ كم‌ و زياد مي‌شود براي‌ محاسبه‌ رطوبت‌ خارجي ‌زغال‌ ميزان‌ اختلاف‌ وزن‌ نمونه‌ در ابتدا و پس‌ از اينكه‌ در دماي‌ 70 درجه‌ خشك‌ شده ‌باشد را بدست‌ آورده‌ و به‌ وزن‌ اوليه‌ نمونه‌ تقسيم‌ مي‌كنند.

رطوبت‌ ديگر زغال‌ رطوبت‌ دروني‌ يا ذاتي‌ است‌ كه‌ در منافذ و خلل‌ و فرج‌ زغال‌ وجود داشته‌ و به‌ ساختار زغال‌ بستگي‌ دارد. براي‌ محاسبه‌ اين‌ رطوبت‌ يك‌ گرم‌ زغال‌ باابعاد 2/0 ميليمتر را وزن‌ كرده‌ و در ظرف‌ مخصوصي‌ ريخته‌ (بيوكسي‌) و در دماي ‌105 درجه‌ سانتيگراد در مدت‌ زمان‌ 45 دقيقه‌ داخل‌ اتو مي‌گذارند سپس‌ ظرف‌ را بيرون‌ آورده‌ وزن‌ كرده‌ و اختلاف‌ وزن‌ با وزن‌ اوليه‌ به عنوان‌ رطوبت‌ دروني‌ در نظر مي‌گيرند.

2-2-1-  نمونه‌ اندازه‌گيري‌ مواد فرار :

   براي‌ اندازه‌گيري‌ مواد فرار يك‌ گرم‌ نمونه‌ زغال‌ با ابعاد 0/2 ميليمتر را كه‌ كاملا در هم‌ شده‌ باشند در داخل‌ ظرف‌ دربدار مخصوصي‌ (بيوكسي‌) ريخته‌ و سپس‌ ظرف‌حاوي‌ نمونه‌ را به‌ مدت‌ 7 دقيقه‌ در كوره‌ حرارت‌ مي‌دهيم‌ كه‌ از اين‌ 7 دقيقه‌ 3 دقيقه‌ آن‌در دماي‌ 750 و 4 دقيقه‌ آن‌ در دماي‌ 850 درجه‌ سانتيگراد مي‌باشد. اختلاف‌ وزن‌نمونه‌ بيرون‌ آورده‌ شده‌ با نمونه‌ اوليه‌ را به عنوان‌ ميزان‌ مواد فرار در نظر مي‌گيرند.

3-2-1-  نمونه‌ اندازه‌گيري‌ خاكستر :

   روش‌ اندازه‌گيري‌ خاكستر زغال‌ مانند روش‌ اندازه‌گيري‌ مواد فرار است‌. در اين ‌روش‌ نيز يك‌ گرم‌ زغال‌ با ابعاد2 /0 ميليمتر را در داخل‌ كروزه‌ قرار داده‌ سپس‌ كروزه‌را در داخل‌ كوره‌ قرار مي‌دهيم‌ زماني‌ كه‌ دماي‌ كوره‌ به‌ 850 درجه‌ سانتيگراد رسيد 5/1 ساعت‌ بعد كروزه‌ را بيرون‌ آورده‌ و وزن‌ مي‌كنيم‌. اختلاف‌ اين‌ عدد را از وزن‌كروزه‌ قبل‌ از حرارت‌ بدست‌ آورده‌ اين‌ عدد بعنوان‌ درصد خاكستر است‌.

4-2-1-  نمونه‌ اندازه‌گيري‌ پلاستومتري‌ زغال‌ :

100  گرم‌ زغال‌ با دانه‌ بندي‌ 5/1 ميليمتر را وزن‌ كرده‌ در داخل‌ استكان‌ مي‌ريزيم ‌پيستون‌ را در داخل‌ استكان‌ قرار داده‌ كاغذ ميليمتري‌ كه‌ بر روي‌ آن‌ به‌ ترتيب‌ از صفر تا 16 كه‌ هر يك‌ نشاندهنده‌ ده‌ دقيقه‌ است‌ و همچنين‌ از 250 درجه‌ سانتيگراد تا 730 درجه‌ سانتيگراد ثبت‌ شده‌ است‌ را روي‌ استوانه‌ نصب‌ مي‌كنيم‌. بعد از اينكه‌ دستگاه‌ حرارتش‌ به‌ 250 درجه‌ رسيد قلم ها را روي‌ كاغذ ميليمتري ‌قرار داده‌ و معمولا 50  دقيقه‌ بعد از نصب‌ قلم ها اندازه‌گيري‌ شروع‌ مي‌شود. اگر نمودار خطي‌ و تپه‌اي‌ بود پلاستومتر را به‌ آرامي‌ در مجراي‌ خودش‌ واردنموده‌ وقتي‌ به‌ جائي‌ رسيد كه‌ احساس‌ كرديم‌ به‌ مانعي‌ برخورد كرده‌ اندازه‌ را مي‌خوانيم‌كه‌ اين‌ اندازه‌ مجموع‌ لايه‌ پلاستيكي‌ و لايه‌ نيم‌ كك‌ است‌ سپس‌ پلاستومتر را فشار داده‌ تا لايه‌ خميري‌ را قطع‌ كند و به‌ لايه‌ نيم‌ كك‌ برسد در اين‌ نقطه‌ پلاستومتر ديگر پایين‌تر نمي‌رود اين‌ عدد را نيز قرائت‌ مي‌كنيم‌. ماكزيمم‌ اختلاف‌ اين‌ دو عدد را به عنوان ‌پلاستومتري‌ زغال‌ در نظر مي‌گيرند.

اما اگر نمودار بصورت‌ زيگزاگي‌ باشد هر زمان‌ كه‌ فشار گاز داخل‌ استكان‌ پيستون‌ را كاملا بالا برد و به‌ نقطه‌ عطف‌ خود رسيد و خواست‌ پايين‌ بيايد پلاستومتر را بدون‌اينكه‌ فشار دهيم‌ در مجرا قرار داده‌ و اندازه‌ مي‌گيريم‌. اندازه‌ قرائت‌ شده‌ مجموع‌ لايه‌خميري‌ ـ كك‌ شو و حجم‌ گاز متراكم‌ در لايه‌ پلاستيكي‌ مي‌باشد. مجددأ صبر كرده‌وقتي‌ پيستون‌ ماملا پايين‌ آمد بدون‌ فشار عدد پلاستومتر را مي‌خوانيم‌ كه‌ اين‌ عددمجموع‌ لايه‌ خميري‌ و كك‌ شده‌ مي‌باشد. اين‌ اندازه‌ را يادداشت‌ مي‌كنيم‌ و براي‌ به‌دست‌ آوردن‌ پلاستومتري‌ زغال‌ بايد ميانگين‌ دو اندازه‌ اول‌ را بدست‌ آورده‌ و ضخامت‌لايه‌ كك‌ را از آن‌ كم‌ كنيم‌.

5-2-1- عمليات‌ غرق‌ و شناور سازي‌ :

   پس‌ از نمونه‌ برداري  نمونه‌ برداشت‌ شده‌ در بخش‌ ‌ Q.C‌ تحت‌ عمليات‌ سرند كردن‌ جهت‌ دانه‌بندي‌ و تعين‌ ميزان‌ تقريبي‌ بار به‌ هر قسمت‌ از ساختمان‌ اصلي‌ (واسطه‌ سنگين‌ ـ جيگ‌ ـفلوتاسيون‌) و غرق‌ و شناور سازي‌ قرار مي‌گيرد. در عمليات‌ غرق‌ و شناور سازي‌ شش‌ ظرف‌ با دانسيته‌هاي‌ مختلف‌ كه‌ سوسپانسيون‌آن‌ توسط آب‌ و كلريد روي‌ است‌ با دانسيته‌هاي‌ 3/1 تا 8/1 قرار دارد. نمونه‌ زغال‌ را در يك‌ ظرف‌ توري‌ دار ريخته‌ و در هر يك‌ از ظروف‌ فوق‌ گذارده‌ مي‌شود. ذرات ‌شناور در سطح‌ ظرف‌ را برداشته‌ وزن‌ كرده‌ و بر وزن‌ كل‌ نمونه‌ (5 كيلوگرم‌) تقسيم‌ مي‌كنند تا درصد آن‌ ذرات‌ بدست‌ آيد. اين‌ عمليات‌ جهت‌ رسم‌ نمودار قابليت‌ شستشوي ‌زغال‌ است‌.

3-1- بونکر پذیرش زغال :

   بر اساس‌ طرح‌ اوليه‌ كارخانه‌ زغالسنگ‌ هر معدن‌ با كيفيت‌ و كميت‌ مشخص‌ توسط كاميون‌ در بونكر پذيرش‌ ويژه‌ خود تخليه‌ شده‌ و از آنجا به‌ بونكر ذخيره‌ سازي‌ مربوط به‌خود منتقل‌ مي‌شود. در نهايت‌ تمام‌ زغال سنگ هاي‌ موجود با نسبت‌ معيني‌ بر روي‌ نوار نقاله‌زير بونكرها به‌ صورت‌ لايه‌ به‌ لايه‌ تخليه‌ شده‌ و به‌ كارخانه‌ تغليظ خوراك‌ دهي‌ مي‌شود.

لازم‌ به‌ ذكر است‌ جهت‌ كنترل‌ ميزان‌ بار در بونكرهاي‌ ذخيره‌ از چشمي‌ اشعه‌ايكس‌ در ابتدا وسط و انتهاي‌ بونكر و براي‌ جلوگيري‌ از ريختن‌ بار بونكر بصورت‌ناگهاني‌ روي‌ نوار نقاله‌ در انتهاي‌ بونكرها از دزاتور و پيتاتل‌ استفاده‌ مي‌شود.

زغال‌ گروه‌ پابدانا از نوع‌ كك‌ شو و از هفت‌ معدن‌ هشوني‌ ـ پابداناي‌ فوقاني‌ ـپابدانا اصلي‌ ـ خمرود ـ بابگهر ـ سراپرده‌ و بابنيزوي‌ شرقي‌ و زغال‌ گروه‌ باب‌ نيزو از نوع‌گازدار و از هفت‌ معدن‌ همكار ـ پابداناي‌ جنوبي‌ ـ داربيد خون‌ ـ باب‌ نيزوي‌ فوقاني‌ ـ بابنيزو اصلي‌ ـ اشكي‌ و هجدك‌ تامين‌ مي‌شود.

لازم‌ به‌ ذكر است‌ در حال‌ حاضر از بعضي‌ معادن‌ فوق‌ بنا به‌ دلايلي‌ زغال‌ استخراج‌نمي‌شود..

زغال‌ ارسالي‌ از هر معدن‌ فقط با توجه‌ به‌ اينكه‌ متعلق‌ به‌ كدام‌ گروه‌ باشد به‌ طوركاملا اتفاقي‌ وارد يك‌ بونكر پذيرش‌ مي‌شود. زغال‌ موجود در تمام‌ بونكرهاي‌ پذيرش‌در يك‌ خط توسط نوار نقاله‌ متحرك‌ به‌ يك‌ بونكر ذخيره‌ سازي‌ منتقل‌ مي‌شود و از آنجا به‌ خط تغليظ خوراك‌ دهي‌ مي‌شود.

خط باب‌نيزو شامل‌:

اشكلي‌ تونل‌ 2 ـ اشكلي‌ تونل‌ 4 ـ هجدك‌ بزرگ‌ ـ پابدانا جنوبي‌ ـ همكار تونل‌ 2 ـ همكار بزرگ‌ ـ داربيد خون‌ شرقي‌ ـ داربيد خون‌ غربي‌ و طبس‌ مي‌باشد.

فصل‌ دوم ‌: ((ساختمان‌ تغليظ كارخانه‌ زغال شويي ‌زرند))

1-2- تغليظ يا كانه‌آرائي‌ :

  تغليظ يا كانه‌آرایي‌ يعني‌ پايين‌ آوردن‌ درصد ناخالصي‌ يك‌ سنگ‌ معدن‌ است‌. در اینجا  ‌ناخالصي‌ خاكسترهائي‌ است‌ كه‌ همراه‌ كاني‌ مورد نظر در زمان‌ استخراج‌ يا تشكيل‌ كاني‌مي‌باشد.

خاكستر خود به‌ دو دسته‌:

1ـ خاكستر بيروني‌

2ـ خاكستر دروني‌

تقسيم‌ مي‌شود.

خاكستر بيروني‌ كه‌ شامل‌ سنگ‌ و چوب‌ و... كه‌ در زمان‌ استخراج‌ با زغال‌ همراه ‌مي‌شود كه‌ به‌ آن‌ خاكستر مكانيكي‌ نيز مي‌گويند. خاكستر دروني‌ خاكستري‌ است‌ كه‌ دربافت‌ سنگ‌ معدني‌ وجود دارد.

كار كارخانه‌ زغال شویي‌ زرند گرفتن‌ خاكستر بيروني‌ يا مكانيكي‌ از زغال‌ است‌.

در كارخانه‌ زغال شویي‌ زرند سه‌ روش‌ جهت‌ شستن‌ زغال‌ بكار مي‌رود كه‌ اين‌ سه‌ روش‌ روش هایي‌ عمومي‌ جهت‌ شستن‌ اكثر سنگ هاي‌ معدني‌ مي‌باشد فقط با تفاوت‌ دراندازه‌ وسایل‌ مكانيزاسيون‌ و...

هر روش‌ براي‌ شستن‌ اندازه‌ معيني‌ از زغال‌ بكار مي‌رود اين‌ سه‌ روش‌ عبارتند از:

1 ـ روش‌ محيط سنگين‌ يا واسطه‌ سنگين‌ براي‌ زغال هایي‌ با اندازه‌ بيش‌ از 10ميليمتر

2 ـ روش‌ جيگ‌ ماشين‌ براي‌ زغال هايي‌ با اندازه‌ بين‌ 1 تا 10 ميليمتر

3 ـ روش‌ فلوتاسيون‌ براي‌ زغال هايي‌ با اندازه‌ زير 1 ميليمتر

در هر سه‌ روش‌ فوق‌ اختلاف‌ وزن‌ مخصوص‌ ماده‌ معدني‌ و ناخالصي‌ يك‌ اصل‌كلي‌ جهت‌ جدايش‌ ماده‌ معدني‌ از ناخالصي‌ آن‌ مي‌باشد.

2-2-سرندهاي‌ اوليه:‌

   زغال‌ ورودي‌ به‌ كارخانه‌ داراي‌ اندازه‌هاي‌ مختلفي‌ (تمام‌ اندازه‌هاي‌ ذكر شده‌)مي‌باشد. اولين‌ كار كه‌ بايد روي‌ زغال‌ ورودي‌ انجام‌ گيرد دانه‌ بندي‌ و تقسيم‌ زغال‌ به‌ سه‌كلاس‌ اندازه‌ يعني‌ زير 1 ميليمتر بين‌ 1 تا 10 ميليمتر و بالاي‌ 10 ميليمتر مي‌باشد كه‌عمليات‌ فوق‌ نيز يكي‌ از اصولي‌ترين‌ كارهائي‌ است‌ كه‌ در راندمان‌ كارخانه‌ مؤثرمي‌باشد.

جدا كردن‌ زغال‌ و تقسيم‌ كردن‌ آن‌ به‌ سه‌ كلاس‌ اندازه‌ توسط سرندهاي‌ اوليه‌ انجام‌مي‌گيرد. به‌ اين‌ سرند:

سرند اوليه‌: چون‌ اولين‌ عمليات‌ را بر روي‌ زغال‌ انجام‌ مي‌دهد.

سرند مرطوب‌: چون‌ اولين‌ محلي‌ است‌ كه‌ به‌ زغال‌ آب‌ افزوده‌ مي‌شود.

سرند اصلي‌: چون‌ اصولي‌ترين‌ كار يعني‌ تقسيم‌ بندي‌ زغال‌ را انجام‌ مي‌دهد.مي‌گويند

زغال‌ ورودي‌ به‌ كارخانه‌ قبل‌ از عمليات‌ جداسازي‌ (سرند كردن‌) بايد خشك‌ باشد تا از مشكلاتي‌ نظير چسبيدن‌ زغال‌ به‌ هم‌ ـ عدم‌ قابليت‌ زغال‌ از هم‌ ـ عدم‌ تخليه‌ ازبونكرهاي‌ ذخيره‌ ـ چسبيدن‌ زغال‌ به‌ بونكر و كم‌ كردن‌ ظرفيت‌ بونكر و... جلوگيري‌ شود.

به‌ دليل‌ اينكه‌ رگه‌هاي‌ زغالي‌ ناحيه‌ كرمان‌ فشرده‌ مي‌باشد زغال‌ اين‌ ناحيه‌ بصورت‌ پودر است‌. در نتيجه‌ در سرندهاي‌ اوليه‌ تعدادي‌ دوش‌ تعبيه‌ شده‌ تا :

1 ـ زغال‌ خشك‌ را خيس‌ نموده‌ تا از آلوده‌ شدن‌ محيط جلوگيري‌ كند

2 ـ ذرات‌ ريز زغال‌ از سرند عبور كنند.

نظرات شما عزیزان:

alireza

ساعت10:07---23 اسفند 1391

- [ایمیل]

salam kheili khoob bood
پاسخ: قربان شما

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: